zelfregie
  • Afdrukken
>> Welkom op zelfregie.com / Uitwisseling van informatie, ervaringen en kennis over versterking van het zelfregulerend vermogen |

De brand in Volendam

Juridische tegenover sociale logica

Datum van plaatsen: 22-11-2007

De brand in Volendam

De Volkskrant bericht op 5 juli 2003:

In Volendam ruziet iedereen met iedereen over wie de meeste schuld heeft aan de brand in café De Hemel. Ook zijn er scheve gezichten over de verdeling van het geld voor de getroffen jongeren. Wie het meest lijdt of geleden zou hebben, krijgt het meeste geld.

Overdenking

Wat zich hier in Volendam in mijn ogen wreekt, is een bepaalde logica die domineert in de manier waarop de gerezen probleemsituatie van het begin af aan is angepakt. Het is een manier van denken die strijdig is met een dialogische benadering van sociale interventie. Slechts een dergelijke logica kan versterkend werken op het collectieve handelingsvermogen van Volendam om goed te leren omgaan met de gevolgen van de brand. Door te redeneren in termen van individuele schuld en de problemen in die richting te juridificeren, ontstaat in het dorp de situatie dat de gemeenschap onderling steeds meer wordt verscheurd. De verdeeldheid zet zich door tot in de kleinste details van het dorpsleven. Zo langzamerhand gaat een ieder op basis van zijn of haar specifieke analyse van de individuele schuldvraag partij trekken, zelfs degenen die de collectieve zaak zouden moeten dienen zoals de burgemeester en de pastoor. Juristen spelen een zeer bepalende rol in het creëren en versterken van deze kortzichtige logica. Symptomatisch is het advies van de advocaten van de diverse partijen aan hun cliënten om vooral niet openlijk uit te komen voor de eerlijke mening inzake de eigen verantwoordelijkheid. Dit verstoort de juridische procedure en werkt ten nadele van het eigenbelang van de betrokkene. We zien deze juridificering overal in de samenleving. Meer dan ooit zijn in mijn ogen agogische werkers nodig die vanuit een contextuele benadering en vanuit een zekere afstand naar de situatie kunnen kijken. Dit vraagt om een andere manier van interventie:
• niet denken in termen van schuld of onschuld, maar denken in verhoudingen en contexten, zonder het eigen aandeel van iemand weg te poetsen
• niet alleen denken in termen van individuele, maar ook van collectieve verantwoordelijkheid van alle actoren die betrokken zijn in de complexe situatie zoals in Volendam
• geen verbod op eerlijkheid en openheid, maar redeneren vanuit een brede participatieve en dialogische logica: in termen van Habermas samen met zoveel mogelijk betrokkenen zowel op zoek gaan naar de waarheid van de feiten en de juistheid van gehanteerde normen als de authenticiteit van de uitingen
• niet alleen gericht zijn op doelen van mensen die gericht zijn op eigenbelang, maar ook op doelen van mensen die gericht zijn op collectieve en algemene 'goederen' om de collectieve zelfregulering van de dorpsgemeenschap te bevorderen
• niet in de eerste plaats gericht zijn op kwantitatieve doelstellingen (bijvoorbeeld financiële schadeloosstelling), maar op belangrijk geachte kwalitatieve waarden, zoals erkenning van het leed dat door de omgeving is aangedaan en zorg voor het openhouden van de betrekkingen tussen dorpsbewoners met het oog op behoud van de leefbaarheid in het dorp.

Gerard Donkers

 


MySQL gegevens zijn niet correct!